Perezida wa Koreya ya Ruguru, Kim Jong Un, arashinjwa gushyira abaturage be mu kaga mu gihe cya COVID‑19, aho ngo yibagiwe kubitaho uko bikwiye mu gihe igihugu cyari gifunze imipaka.
Amakuru aturuka kuri Reuters agaragaza ko abantu benshi muri Koreya ya Ruguru bapfuye mu buryo butatangajwe ku mugaragaro, kubera politiki ya Leta yo guhisha ukuri ku cyorezo cya COVID-19. Nubwo habayeho indwara yagaragazaga ibimenyetso bisa n’iby’ibicurane ku bantu basaga 4.75 miliyoni, Leta ntiyigeze itangaza ukuri ku mibare y’abanduye cyangwa abapfuye.
Amashyirahamwe mpuzamahanga nka Muslim World Institute yemeje ko igihugu cyagize icyorezo gikabije, ariko nta n’umwe muri guverinoma wigeze atangaza uko abaturage bahagaze, haba mu mibare cyangwa mu bufasha bahawe.
Kugira ngo icyorezo kitinjira cyangwa kidasakara kurushaho, Koreya ya Ruguru yahise ifunga imipaka yose guhera mu 2020. Ingabo za Leta zahawe amabwiriza yo kurasa buri wese wageragezaga kwinjira cyangwa gusohoka atabiherewe uburenganzira, harimo n’abashakaga ubuvuzi cyangwa ibiribwa hanze y’igihugu.
Nta gahunda yatanzwe yo gutanga inkingo, kwipimisha COVID cyangwa kuvura abagaragaweho n’ibimenyetso. Ibitaro byaruzuye, imiti irabura, ibikoresho by’ibanze bibura, kandi abaturage benshi ntibashoboraga kuvuga cyangwa gutabaza kubera igitutu cya Leta.
Mu kwezi kwa Gicurasi 2022, Kim Jong Un yategetse ko ingabo zijyana imiti muri za farumasi z’i Pyongyang, nk’igikorwa cyagaragazaga ko Leta yitaye ku buzima. Ariko icyo gikorwa cyagaragaye nk’uburyo bwo kugaragaza isura nziza, aho kuba igisubizo kirambye cyo gukemura ikibazo cy’ubuzima.
Kim yavuze ko icyo cyorezo cyari “Gikomeye ko kitigeze kibaho”, ariko nta gahunda rusange yo kuvura abaturage, gufungura imipaka cyangwa kwakira ubufasha bw’amahanga yakozwe.
Imiryango nka Human Rights Watch na Loni batangaje ko ubutegetsi bwa Kim Jong Un bwakoresheje COVID-19 nk’impamvu yo kugumya kwima abaturage ubwisanzure, gukaza igitugu no kubabuza amahirwe yo gushaka ubufasha hanze.
Raporo y’Umunyamabanga Mukuru wa Loni ushinzwe uburenganzira bwa muntu yavuze ko Leta yafunze abaturage mu ngo zabo, ibakumira kugenda, ndetse bamwe banashyizwe muri gereza ntacyaha bafite. Ibyo byose byabaye nta bufasha, nta miti, nta n’uburenganzira bwo kuvuga icyo batekereza.
Kim Jong Un yashinjwe kudashyira imbere ubuzima bw’abaturage be mu gihe cya COVID-19, ahubwo agahitamo politiki yo guhisha ukuri no kwikubira ubutegetsi. Ibyo byateye gupfa kw’abatari bake, kubura ubuvuzi, no kwangirika kw’ubuzima rusange bw’abaturage